Algemene informatie Vanuatu

  • Geschiedenis van Vanuatu
  • Politiek in Vanuatu
  • Geografie van Vanuatu
  • Klimaat van Vanuatu
  • Planten en dieren in Vanuatu
  • Economie van Vanuatu
  • Demografie van Vanuatu
  • Cultuur in Vanuatu
  • Reismogelijkheden in Vanuatu

Geschiedenis van Vanuatu

De eilanden van Vanuatu zijn ontstaan ten gevolge van vulkaanuitbarstingen miljoenen jaren geleden. De eilanden vormen te samen met de Salomon Eilanden en Nieuw- Caledonië de oostflank van de Koraalzee, de zee met z'n diepe troggen en prachtige koraalriffen. De eilanden zijn zeer vruchtbaar.

Tienduizenden jaren geleden begon een migratiegolf vanuit Zuid-Oost-Azië naar de eilanden van de Pacific. Rond 1400 vòòr Chr. bereikten de eerste bewoners Vanuatu. Archeologische vondsten van de Lapita cultuur, op de noordelijke eilanden, bevestigen dit. Tussen de 11e en 15e eeuw kwamen ook volkeren van de meer oostelijk gelegen eilanden in de Pacific per kano aan op de Vanuatu eilanden. Men leefde in kleine groepen, onder de hoede van hun geesten en in een wereld van magie. Er was veel rivaliteit tussen de clans onderling en de overwinnaars schroomden niet hun vijanden letterlijk in de pan te hakken.

In 1606 ontdekte een Spaanse expeditie, onder bevel van Pedro de Quiros, de noordelijke eilanden. Zij verkeerden in de veronderstelling dat dit het lang gezochte zuidelijke continent was. Zij noemden het "Tierra Austrialis del Espiritu Santo" (zuidelijk land van de Heilige Geest). Het eiland Santo dankt hieraan zijn naam. De Quiros claimde de eilanden voor Spanje en trachtte de bevolking te bekeren tot het Christendom, maar zijn muitende bemanning dwong hem de aftocht te blazen.

Jaren later herontdekten diverse ontdekkingsreizigers de eilanden. In 1768 Louis de Bougainville, in 1774 Capt. James Cook. Na de muiterij op de "Bounty" zeilde ook Capt.William Bligh in de wateren van Vanuatu, gevolgd door De Éntrecasteux in 1793 en Dumant d'Úrville in 1828.

Van 1825-1868 kwam de handel in sandalwood op gang. Het zoet-geurende sandalwoodstokjes werden gebrand in Chinese tempels en brachten veel geld op. De ruilhandel met de eilanders ontaarde in schermutselingen. In 1863 kwam een slavenhandel opgang, waarbij inboorlingen werden geronseld voor het werk op de suikerplantages in Fiji en Australië (Queensland). Andere inboorlingen werden geronseld voor werk in de nikkelmijnen van Nieuw- Caledonië en de cocosplantages van West Vanuatu. Soms werden hele dorpen met geweld ontvoerd of onder valse voorwendselen weggelokt, om als slaven te worden verhandeld. Het duurde niet lang dat het tot de eilanders door-drong waartoe ze werden misbruikt. Alle schepen werden voortaan zeer vijandig ontvangen. Het duurde tot 1900 dat na tussenkomst van missionarissen in Engeland en Australië een einde werd gemaakt aan de slavernij in dit gebied.

Al in 1839 arriveerden de eerste Presbyteriaanse missionarissen, die later werden gevolgd door andere missionarissen van de Anglicaanse en Katholieke Kerk. Onder invloed van het Christelijke geloof werd geleidelijk aan het kannibalisme, de polygamie en de voorouder-verering bedwongen. Het Christelijk geloof is echter nog steeds doorspekt met traditionele gebruiken.

Als gevolg van de komst van de Europese zeeschepen en hun bemanningen, werden allerlei ziekten, die tot dan toe onbekend waren, ingevoerd op de eilanden, zoals cholera, mazelen, roodvonk, influenza en dysenterie. De gebruikelijke medicijnen van de eilanders werkten niet tegen deze nieuwe ziekten en zeer veel inwoners stierven dan ook. Gevolg van de ziekten en slavernij was dat de bevolking in 50 jaar tijd werd gedecimeerd met 90%. In 1935 stabiliseerde het inwoneraantal zich op 40.000. Vanaf 1960 is er een explosieve bevolkingsgroei. Momenteel leven ca. 160.000 mensen in Vanuatu. 45% van hen is jonger dan 15 jaar.

Omstreeks 1850 kwamen er immigranten naar Vanuatu, die plantages opzette. Als gevolg van de hoge katoenprijzen tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, werd het aantrekkelijk ook op de Vanuatu-eilanden katoen te verbouwen. Na de vrede in Amerika gingen velen over op andere producten, zoals coco's, maïs, vanille, cacao en bananen.

Toen Frankrijk Nieuw-Caledonië opeiste, claimden de Presbyteriaanse en Anglicaanse Kerk de eilanden van Vanuatu voor Engeland. Maar de Engelse regering had niet veel interesse voor de eilanden. Omstreeks 1880 voelden veel Britse immigranten zich door Engeland in de steek gelaten. Intussen hadden veel Franse immigranten zich in Vanuatu gevestigd.

In 1862 kocht een Franse grondspeculant, de in Ierland geboren John Higginson, veel landbouwgrond op van de gedes-illusioneerde Engelse immigranten. Hij richtte de "Compagnie Calédonienne des Nouvelles Hébrides (CCNH) op. Zijn wijze van handelen was zeer omstreden. In 1905 bezat de CCNH, nu omgedoopt in SFNH (Sociètè Française des Nouvelles Hébrides) 55% van alle landbouwgronden in Vanuatu. Er ontstond steeds meer wrijving tussen de Engelsen en de Fransen immigranten. Bij gebrek aan Europese wetgeving in de archipel, namen velen het recht in eigen hand. Er ontstond zoveel geweld dat Frankrijk en Engeland oorlogsschepen stuurden ter bescherming van hun belangen. Uiteindelijk werd in 1906 het Anglo-Franse Condominium van de Nieuwe Hèbriden opgericht, waarin de rechten van beide partijen werden opgenomen. Zowel de Fransen als de Engelsen hielden hun eigen nationaliteit en de Vanuatu-eilanders waren statenloos.

In het condominium ontstond een wonderlijke situatie. Het gerechtshof had een Engelsen en een Franse rechter. De neutrale president werd door de Spaanse koning aangewezen (vanwege de eerste ontdekking in 1606 door een Spanjaard). Voor de Melanesiërs gold een apart rechtssysteem. Er waren 2 politiemachten, 2 gezondheidsdiensten, 2 onderwijssystemen, 2 soorten geld en 2 gevangenissen. Een paar overheidsdiensten waren gezamenlijk, zoals de post, douane en publieke werken. Deze situatie bleef jaren voortbestaan.

In de 2e wereldoorlog rukten het Japanse leger in ijltempo op naar Vanuatu. De Japanners wilden op deze wijze Australië isoleren en uiteindelijk belegeren. De Amerikanen bouwden in 1942 binnen enkele maanden op Efate en Santo een enorme legermacht op (circa 100.000 mili-tairen). Vele eilanders namen dienst in het kleine lokale re-giment "the New Hebrides Defense Force", of werkten voor de Amerikanen. De economie kreeg door de aanwezig-heid van de Amerikaanse militairen een enorme stimulans.

Direct na de oorlog zakte de economie weer in elkaar. De Condominium-autoriteiten hadden niet de middelen en wil om het levenspeil in stand te houden. Het land begon in verval te raken en werd helemaal afhankelijk van kopra. Scholen en ziekenhuizen werden gerund door de missie. Als gevolg van het algemeen onbehagen, ontstond een onafhankelijkheidsbeweging (Nagriamel), onder leiding van Jimmy Stevens. In 1971 richtte hij een petitie tot de Verenigde Naties om de onafhankelijkheid van Vanuatu te bewerkstelligen. Er ontstonden politieke partijen en in 1979 waren de eerste verkiezingen.

Een condominium is een "staat van gedeelde soevereiniteit". Als staatsvorm is een condominium een zeldzaam en over het algemeen ook zeer instabiel fenomeen. Ofschoon de Engelse en Franse koloniale heersers gezamenlijk de Nieuwe Hebriden als een condominium bestuurden, was het in feite niet een 'puur' condominium, omdat beide landen hun soevereiniteit over hun burgers niet opgaven. Wel voerden ze gezamenlijk het gezag uit over de lokale bevolking. Zo ontstonden drie "regeringen", een Franse (opererend vanuit het dorp Segond bij Luganville) en een Britse (opererend vanuit het dorp Hog Harbour op de noordoostkust) alsmede een gezamenlijke waarin ook de lokale bevolking een inbreng in had.

Het grootste probleem doet zich voor wanneer er conflicten rijzen tussen de betrokken soevereine machten, of wanneer de onderlinge samenwerking het laat afweten. Dat gebeurde aan het einde van de jaren '70, na de zgn. 'Kokosnootoorlog' (waarbij Papoea-Nieuw-Guinese interventietroepen een grote rol speelden). Tijdelijk werd, met steun van Franse kolonisten en Amerikaanse libertariërs (Phoenix Foundation), de 'Republiek Vemerana' opgericht door de politieke beweging Nagriamel. Dat zette uiteindelijk alles op scherp, waarna - door interventie van de Verenigde Naties - de eilanden van Vanuatu hun onafhankelijkheid verkregen. De bizarre koloniale tijd heeft echter nog steeds gevolgen in Vanuatu. Zo wordt er zowel Frans als Engels gesproken en zijn er nog steeds twee onderwijssystemen op de eilanden.

Op 30 juli 1980 werd Vanuatu zelfstandig. De naam van het land werd veranderd van de Nieuwe Hebriden in Vanuatu. Het huidige Vanuatu is een ontwikkelingsland, met alleen in de op Efate gelegen hoofdstad Port Villa en het op Sant gelegen Luganville enige moderne faciliteiten van betekenis. Buiten deze stadjes staat de tijd stil en leven de inwoners nog op vrijwel traditionele wijze.

Politiek in Vanuatu

 

Vanuatu heeft een republikeins politiek systeem met aan het hoofd een president die voornamelijk ceremoniële macht heeft. Hij wordt voor vijf jaar gekozen door een tweederde meerderheid in een kiescollege, welke bestaat uit leden van het parlement en de presidenten van de regionale raden. De president kan afgezet worden door het kiescollege wegens wangedrag of onbekwaamheid. De premier, die aan het hoofd staat van de regering, wordt gekozen door het parlement. De premier wijst op zijn beurt de ministerraad aan, waarvan het aantal niet uit mag stijgen boven een kwart van het aantal parlementariërs. De premier vormt met de ministerraad de regering.

Vanuatu heeft een éénkamer-parlement van 52 leden. Zij worden elke vier jaar door de bevolking gekozen. De leden van de Malvatu Mauri (de nationale raad van opperhoofden) worden door de raden van de districten gekozen. De Malvatu Mauri adviseert de regering over alle zaken die betrekking hebben op de cultuur en taal van de inheemse bevolking. De overheid en de samenleving van Vanuatu wordt door een taalbarrière ( tussen het Frans en het Engels) verdeeld, waardoor het vormen van coalitieregeringen vaak problematisch is.

De hoge raad bestaat uit een hoogste rechter en drie andere rechters. Twee of meer leden van dit hof kunnen een hof van cassatie vormen. De kantonrechters behandelen de meest routinematige zaken. De rechtspraak is gebaseerd op de Britse wet.

Rechtssysteem

Het juridische systeem van Vanuatu is gebaseerd op de Britse wet. De meeste zaken worden behandeld door de politierechter. Zeer belangrijke zaken worden behandeld door het hooggerechtshof. Daarboven staat een Hoge Raad die bestaat uit drie rechters die worden benoemd door de president en soms afkomstig zijn van andere landen uit de Zuid-Pacific. Op een lager niveau zijn er verder nog zes eilandrechtbanken die geleid worden door stamhoofden. Zij behandelen eenvoudige zaken die bijvoorbeeld gaan over interpretatieverschillen van lokale gebruiken en tradities en meningsverschillen over eigendomsrecht van grond.

Bestuurlijke indeling

Sinds 1994 is Vanuatu onderverdeeld in zes provincies. De naam van elke provincie is afgeleid van de eilanden die ertoe behoren.

  • Malampa (Malekula, Ambrym, Paama)
  • Penama (Pentecost, Ambae, Maewo)
  • Sanma (Santo, Malo)
  • Shefa (Shepherds, Efate)
  • Tafea (Tanna, Aniwa, Futuna, Erromango, Aneityum)
  • Torba (Torres-eilanden, Banks-eilanden)

De grootste eilanden van Malampa zijn Malekula, Ambrym en Paama. Daarnaast behoren er vele kleine eilandjes tot de provincie, waaronder Uripiv, Norsup, Rano, Wala, Atchin en Vao. Ook het onbewoonde vulkanische eiland Lopevi valt onder Malampa.

Geografie van Vanuatu

Vanuatu bestaat uit een archipel van 83 eilanden, waarvan er twee, Matthew en Hunter ook geclaimd worden door het Franse overzeese gebiedsdeel Nieuw-Caledonië. Van alle 83 eilanden, hebben er veertien een oppervlakte die groter is 100 vierkante kilometer. Deze veertien grootste eilanden zijn:

  • Espiritu Santo 3956 kmA
  • Malekula 2041 kmA
  • Efate 900 kmA
  • Erromango 888 kmA
  • Ambrym 678 kmA
  • Tanna 555 kmA
  • Pentecost 491 kmA
  • Epi 445 kmA
  • Ambae 402 kmA
  • Vanua Lava 334 kmA
  • Santa Maria 328 kmA
  • Maewo 304 kmA
  • Malo 180 kmA
  • Anatom 159 kmA

De meeste eilanden zijn bergachtig en zijn van vulkanische oorsprong met een tropisch of sub-tropisch klimaat. De grootste plaatsen in Vanuatu zijn de hoofdstad Port Vila, welke gelegen is op Éfaté en de plaats Luganville op het eiland Espiritu Santo. Het hoogste punt in Vanuatu is de Mount Tabwemasana (1879 meter) op het eiland Espiritu Santo.

Vanuatu ligt precies op de top van de "Pacific Ring of Fire". In feite liggen de eilanden precies op de rand van het Pacific tektonisch plat, dat over het Indo-Australisch plat schuift. Hierdoor komen er frequent aardbevingen en vulkaanuitbarstingen voor. Sommige gebieden op Vanuatu worden jaarlijks twee centimeter opgetild, terwijl andere gebieden verzakken. Seismografen registreren dagelijks talloze bevingen, waarvan de meeste echter nauwelijks voelbaar zijn.

Er zijn verschillende actieve vulkanen, waaronder de Lopevi en diverse vulkanen onderwater. Vanwege deze vulkanen is er een constant gevaar van een eruptie, waarvan de laatste uit 1945 stamt.

Klimaat van Vanuatu

Het klimaat van Vanuatu varieert van nat tropisch in het noorden tot subtropisch in het zuiden met drogere gebieden daartussen in. Tussen mei en september waaien er frisse, droge zuidoosten winden die zorgen voor de beste tijd om te reizen. Het natte seizoen valt tussen november en april met hoge temperaturen, zware regenval en af en toe een cycloon. Er valt gemiddeld 2360 mm regen per jaar, maar op de noordelijke eilanden valt met 4000 mm veel meer neerslag.

De anders vrij gelijkmatige zuidoostelijke passaatwinden zijn gedurende deze tijd variabel in zowel windrichting als snelheid. Stormen steken binnen een paar minuten op en bereiken snelheden tot 90 km per uur.

De gemiddelde maximumtemperaturen in Luganville, Noord- Vanuatu, variëren van ca. 27°C in juli en 30°C in januari. In Tanna in het zuiden is het een aantal graden koeler. De minimumtemperaturen voor geheel Vanuatu liggen ca. 8,5°C beneden het gemiddelde maximum. De luchtvochtigheid is het gehele jaar door hoog: in Port Vila is dat van december tot februari gemiddeld 83% en in de koelere maanden tus-sen 70 en 74%. Aan de kust is het ook gedurende het regenseizoen wel uit te houden vanwege de verkoelende zeewinden. In het binnenland is het dan onaangenaam warm.

Van januari tot maart valt veruit de meeste neerslag. Gemiddeld valt er in maart op 21 dagen neerslag, en in augustus, het droge seizoen, is dat gemiddeld op 13 dagen. Toch kunnen er ook in de regenperiode lange droge periodes voorkomen en kan het in de droge periodes dagenlang regenen. Op de meest noordoostelijk gelegen eilanden valt meer dan 4000 mm neerslag per jaar. Op de zuidelijke eilanden valt ongeveer 2000 mm per jaar. De natste plaatsen van Vanuatu liggen aan de oostkust van de eilanden Pentecost en Maewo.

Gemiddeld wordt Vanuatu door 2,5 cycloon per jaar getroffen in de periode tussen november en mei, en dan voornamelijk van december tot maart. Gemiddeld wordt een willekeurig gedeelte van Vanuatu één keer in de dertig jaar zwaar getroffen door een cycloon. Vanuatu is daarmee het meest cycloon-gevoelige land in de Zuid-Pacific. Tussen 1970 en 1985 werd Vanuatu door 29 cyclonen getroffen.

Planten en dieren in Vanuatu

Ongeveer 75% van Vanuatu is bedekt met de oorspronkelijke vegetatie o.a. grasland, struikgewas en regenwoud. Het regenwoud heeft evenwel zwaar te lijden onder cyclonen, houtkap en agrarische activiteiten, maar in de meer onge-repte gebieden komen ca. 1500 soorten bloemen, varens (ca. 250 soorten) struiken, klimplanten en bomen voor.

Koningen van het woud zijn de imposante banyan-boom, waarvan de kroon meer dan 70 meter in doorsnee kan worden. Bijna volledig verdwenen zijn de eveneens indrukwekkende kauri-bomen waarvan de stam een diameter van vier meter kan bereiken. Alleen op het eiland Erromango komen nog wat kauni-bossen voor. Uniek is verder de prehistorische gigantische boomvaren "namwele". Vanuatu kent ca. 20 palmsoorten waarvan er veertien endemisch zijn (alleen op Vanuatu voorkomend), waaronder de slangenhuidpalm, de mooie Carpoxylon-palm en de natangura-palm. De 158 soorten orchideeën, waarvan 40 soorten endemisch, tooien de stammen van vele bomen. Op het eiland Aneityum komen ongeveer de helft van alle soorten orchideeën voor.

Minder fraai zijn de ingevoerde onkruiden zoals de lantana en de Amerikaanse klimplant die in de Tweede Wereldoorlog als een camouflageplant door de Amerikanen werd gebruikt. Andere veel voorkomende onkruiden zijn guave en zwarte bes. Deze planten dreigen de oorspronkelijke vegetatie te overvleugelen.

Katten, honden, runderen, paarden, geiten en varkens zijn allemaal ingevoerd op Vanuatu en een groot aantal loopt nu verwilderd rond over de eilanden. Zeer bijzonder zijn de grote aantallen hermafrodiete varkens (naravé) op de eilanden Santo, Malo, Ambae, Maewo en Noord-Pentecost. Nergens ter wereld worden zoveel van dergelijke dieren bij elkaar gevonden.

De enige originele zoogdieren van Vanuatu zijn vier soorten vliegende vossen en acht soorten vleermuizen. Alleen de witte vliegende vos is endemisch. Ratten vormen een grote plaag in de dorpen. Ze zijn schadelijk voor aan de kopraindustrie en voor de vogelstand. De eerste soort die op Vanuatu arriveerde was de Polynesische rat, daarna volgden de Europese soorten.

Het grootste zeezoogdier is de zeldzame zeekoe of doejoeng. Volgens tellingen in 1988 leefden er toen nog enkele honderden exemplaren van deze bijzondere dieren in de Vanuatu-archipel. Verschillende soorten zeeschildpadden leven en broeden rond de eilanden. Schildpaddenvlees en –eieren worden echter als een delicatesse beschouwd, waardoor de populatie sterk terugloopt. De wateren rond Vanuatu bevatten een grote variëteit aan vissen. Vissers vangen bonito's, geelvintonijnen, zeilvissen, barracuda's en zwaardvissen. Rond de riffen komen 300 soorten koraal en 450 soorten vissen voor.

Vanuatu telt 121 vogelsoorten (zeven soorten endemisch) waaronder 32 zeevogelsoorten. De meest zeldzame vogel van Vanuatu is de Santo bergspreeuw. De meest interessante vogel van Vanuatu is het grootpoothoen (in Bislama: namaloo of skrab dak) die in de buurt van actieve vulkanen leeft en zijn de eieren in het hete lavazand legt. Het is een grote (tot 30 cm) zwarte vogel met een kleine kop en korte staart. Jonge grootpoothoenders kunnen meteen na uit het ei gekomen te zijn, binnen een dag lopen en vliegen. De meest algemene grondvogel is het moerashoen. De meest bekende ingevoerde vogel is de lawaaierige en agressieve Indiase mynah. Ze krijgen de schuld voor de teruggelopen populatie van vele inheemse soorten, o.a. door het roven van nesten.

Vanuatu heeft 19 hagedissensoorten, waaronder dertien soorten skinks, vijf gekkosoorten en de gestreepte legu-aan, die is geïmporteerd vanuit Fiji en alleen voorkomt op het eiland Efate. Het ironische is nu dat de populatie op Vanuatu nu groter is dan die op Fiji. Op Fiji is het dier bijna uitgestorven door de geïntroduceerde mangoest. Vanuatu kent twee soorten slangen, een graafslang en de Pacific boa. De enige giftige slangen zijn een aantal soorten zeeslangen, die normaal gesproken ongevaarlijk voor de mens zijn. Vanuit Australië is de groene en gouden brulkikker ingevoerd. Deze dieren komen op Vanuatu zeer algemeen voor, terwijl ze in Australië praktisch uitgestorven zijn.

Verder komen op Vanuatu 73 soorten landslakken voor waaronder de grote Oost- Afrikaanse landslak die pas in 1970 ingevoerd werd; verder nog 64 soorten vlinders en 124 soorten insecten.

Economie van Vanuatu

De economie is voornamelijk gebaseerd op kleinschalige landbouw, waarmee 65% van de bevolking in levensonderhoud wordt voorzien. Visserij, aflandige financiële diensten en toerisme zijn de andere steunpilaren van de economie. De aanwezige mineraalafzettingen zijn verwaarloosbaar en er is geen aardolie of aardgas.

Mijnbouw, industrie en handel

De winning van mangaanertsen is jaarlijks goed voor 60.000 ton. Andere ertsvoorraden zijn te klein om rendabel te kunnen exploiteren. De industriële activiteiten zijn van weinig betekenis en betreffen voornamelijk de verwerking van landbouwproducten. Er zijn vlees- en visconservenfabrieken.

Kleine handwerkbedrijven vervaardigen manden, boten en vaatwerk. Vanuatu heeft een bloeiende muziekindustrie. Deze groeide snel in de jaren '90, en diverse bands hebben een kenmerkende Vanuatuaanse identiteit ontwikkeld en zijn bekend in de hele Pacific.

Landbouw

De voornaamste sector van de economie was traditioneel de landbouw, zowel de op export gerichte plantages, die voornamelijk in handen van Fransen en Britten zijn, waar kokosnoten, yamswortel, vruchten en groente verbouwd worden. Tot deze sector horen ook zeker de kleine bedrijfjes die gericht zijn op voorziening van de eigen levensbehoeften.

Ca. 80% van de totale beroepsbevolking is op de een of andere manier betrokken bij de agrarische sector. Vanuatu heeft over het algemeen zeer vruchtbare grond die voor 40% gebruikt zou kunnen worden voor de landbouw. Op dit moment wordt maar ongeveer de helft van de grond daarvoor gebruikt, het grootste gedeelte om in de eigen levensbehoeften te voorzien.

Kopra is gedroogd vruchtvlees van de kokosnoot dat voor de helft geproduceerd wordt op grote plantages op Santo en Malekula. De belangrijkste buitenlandse afnemers zijn Nederland, België en Frankrijk, die de kopra gebruiken in zeep, margarine en industriële producten. Er staan ongeveer 100 tot 160 kokospalmen op één hectare waar elk jaar 50 tot 80 kokosnoten van geoogst worden. Bedreigingen voor de kopra-productie vormen de cyclonen en de sterk fluctuerende prijzen op de wereldmarkt.

Steeds belangrijke voor de economie wordt ook de productie van kava, de nationale sterke drank, die trouwens gedronken wordt in de gehele Pacific. Kava wordt voornamelijk geproduceerd op de eilanden Pentecost, Epi en Tanna. Het is zelfs zo dat veel huishoudens van Noord-Pentecost geen eigen groente en fruit meer verbouwen, maar dit kopen van de kava-inkomsten. Kava wordt in het Bislama ook wel "aelan bia" (eilandbier) genoemd en gemaakt van de wortels van een struik (40 soorten), de Piper methysticum. Kava wordt ook als medicijn gebruikt. Het is wetenschappelijk nog niet duidelijk wat de effecten zijn van het levenslang gebruik van Kava.

Veeteelt

Van toenemend belang is de veehouderij. Vlees is op dit moment het tweede exportproduct van Vanuatu. De nationale kudde telt meer dan 150.000 dieren, waarvan meer dan de helft te vinden is op Santo. Het vee graast vaak in de kokosplantages tussen de bomen. Het meeste vlees wordt geëxporteerd naar Japan en 20% van de jaarproductie wordt ingeblikt.

Bosbouw

Hoewel 35% van het land bedekt is met regenwoud is de bosbouw economisch van weinig belang. Dit komt onder andere door het geaccidenteerde terrein, het gebrek aan commercieel interessante soorten hout en de relatief kleine bomen. Op enkele eilanden wordt de bosbouw op commerciële basis, voornamelijk ten behoeve van de Maleisische houtindustrie, bedreven. Ongeveer de helft van de totale productie komt van internationale ondernemingen. De rest wordt geproduceerd door een toenemend aantal kleine lokale bedrijven.

In 1994 nam de regering een besluit om de houtkap geheel op te schorten om het milieu te beschermen. Australië steunt deze maatregel ook financieel door het stimuleren van ecologisch verantwoorde bosbouw.

Visserij

De zeevisserij op voornamelijk tonijn, waarin veel werkgelegenheid is, is voornamelijk in Japanse handen. In 1997 werd er 2589 ton vis gevangen. De lokale visindustrie groeit gestadig, maar substantiële exportinkomsten zijn nog ver weg. Er wordt wel wat diepzeevis ingeblikt voor de Aziatische markt. DE belangrijkste havens zijn die van Vila en Santo.

Overheid, ontwikkelingshulp & belastingen

De belastinginkomsten komen voornamelijk van importheffingen en een 12,5% btw op goederen en diensten. De economische groei wordt belemmerd door de afhankelijkheid van relatief weinig exportgoederen, de kwetsbaarheid voor natuurlijke rampen en de grote afstanden tussen de verschillende eilanden. Een hevige aardbeving in 1999, gevolgd door een tsunami, bracht aanzienlijk schade toe aan het noorden van het eiland Pentecost en maakte duizenden mensen dakloos. Een andere krachtige aardbeving in januari 2002 richtte veel schade aan in de hoofdstad Port Vila en omliggende gebieden en werd ook gevolgd door een tsunami.

Het BNP steeg in de jaren 90 gemiddeld minder dan 3%. In het jaar 2002 verhoogde de regering de inspanningen om het toerisme te laten groeien. Australië en Nieuw-Zeeland zijn de hoofdleveranciers van buitenlandse hulp aan Vanuatu.

Vanuatu is een belastingparadijs dat geen informatie over rekeningen doorgeeft aan andere regeringen en andere instellingen. Er is echter druk vanuit het buitenland op Vanuatu om zich te houden aan internationale normen om de doorzichtigheid in dat opzicht te verbeteringen. In Vanuatu is geen inkomstenbelasting, geen belasting op kapitale goederen en geen successierechten. Bedrijven zoals Kazaa en WinMX hebben er voor gekozen om zich te vestigen in Vanuatu om diverse wetgevingen te omzeilen.

Verder varen er op dit moment meer dan 500 buitenlandse schepen onder de vlag van Vanuatu. In 1985 waren dat er nog maar 76.

Demografie van Vanuatu

Vanuatu heeft een bevolkingsaantal van 218.519 (2009) inwoners. De meesten daarvan wonen op het platteland, alhoewel Port Vila en Luganville wel enkele tienduizenden inwoners hebben. De meeste inwoners van Vanuatu (98,5%) zijn inheemse Melanesiërs, ofwel Ni-Vanuatu. Verder wonen er Europeanen, Aziaten en mensen die afkomstig zijn van andere eilanden in de Stille Oceaan. Ongeveer 2.000 Ni-Vanuatu wonen en werken in Nieuw-Caledonië.

Gelukkigste volk

De bewoners lijken trots te zijn dat zoveel bezoekers naar hun eiland komen. Zonder hun cultuur te verliezen richten ze zich steeds meer op toerisme. Op Vanuatu zijn geld en materieel betrekkelijk onbelangrijk. De bewoners hebben nauwelijks bezittingen. Hun leven speelt zich af in hun dorp of op zee. De Vanuatu zijn dan misschien arm, er is geen gelukkiger volk te vinden. Werkelijk overal wordt u getrakteerd op lachende gezichten. Zelfs in de kleinste dorpjes ontvangen de traditioneel geklede dorpelingen u met open armen, nieuwsgierig naar die vreemde bezoekers. Als Vanuatu de kroon op de Stille Zuidzee is, dan zijn haar bewoners de diamanten.

Cultuur in Vanuatu

De cultuur van Vanuatu heeft een grote diversiteit behouden, vanwege lokale variaties en buitenlandse invloeden. Vanuatu kan onderverdeeld worden in drie belangrijke culturele gebieden:

  • Het noorden, waar rijkdom wordt gezien als hoeveel men weg kan geven (vooral varkens, die in heel Vanuatu worden gezien als een symbool voor rijkdom);
  • Het midden, waar de traditionelere Melanesische cultuur domineert;
  • Het zuiden, waar zich een systeem heeft ontwikkeld van het toekennen van titels, die worden geassocieerd met privileges.

 

De lokale cultuur wordt voor bezoekers vooral zichtbaar in het traditionele dorpsleven, rituele ceremonies, dans, zang en kunstnijverheid. Vanuatu heeft daarmee één van de meest levendige en spectaculaire cultuuruitingen van de Pacific.

"Kastom"-systeem"

Melanesiërs geloven dat ze grootgebracht worden door hun land net zoals bloemen en planten. Families mogen bepaalde stukken land gebruiken, maar nooit verkopen. De rechten op deze stukken land gaan terug naar de eerste ni-Vanuatu die zich op de eilanden vestigden. De eenvoudigste manier om toch aan meer land te komen is om te trouwen met iemand van een andere clan. Rechten op riffen en aanlegplaatsen voor boten zijn op dezelfde manier geregeld. De grenzen worden bepaald door de exacte plaats waar hun voorouders aan land kwamen.

Toen de Europeanen arriveerden dreigde dit systeem van traditioneel eigendomsrecht al snel te verwateren. Sinds de onafhankelijkheid hebben alleen "kastom"-eigenaren en de overheid het recht om land te bezitten. Andere eilandbewoners en buitenlanders kunnen alleen land leasen voor maximaal 75 jaar, het productieve leven van een kokospalm.

Jonge mannen moeten verschillende ceremonies ondergaan om hen voor te bereiden op de volwassenheid, gewoonlijk met een besnijdenis. Dit zijn vaak zeer levendige en kleurrijke evenementen.

Reismogelijkheden in Vanuatu

Vanuatu heeft een aantal unieke bezienswaardigheden. Niettemin verkeerd het toerisme nog in de kinder-schoenen. Vanuatu is een relatief moeilijk te bereizen land. We adviseren u eventueel door u temaken excursies op de buiteneilanden zelf ter plaatse te regelen. Maak in ieder geval reserveringen voor de binnenlandse vluchten en hotelovernachtingen, aangezien de beperkte faciliteiten doorgaans zijn volgeboekt door expatriates en zakenreizigers.

Om de belangrijkste bezienswaardigheden op Efate, Santo en Tanna te zien, kunt u als uitgangspunt voor de reisduur 10 dagen aanhouden. Wilt u ook de overige eilanden bezoeken, rekent u dan minimaal op 4 dagen extra per gekozen eiland.

De beste tijd van het jaar om naar Vanuatu te reizen is tussen mei en oktober. Dan is het namelijk het droge seizoen. De dagen zijn dan warm en droog en de avonden fris en koel. In mei worden er op het Pentecost-eiland nog de traditionele bungeejump ceremonies gehouden. Tussen mei en oktober worden bovendien veel sportwedstrijden georganiseerd. Ook voor strandliefhebbers zijn de droge maanden het meest geschikt: de gemiddelde temperatuur in Vanuatu in het droge seizoen is ongeveer 27 graden.

Regionale informatie over Vanuatu

Ambea | Vakantie Vanuatu

Ambea

De prachtige natuur van eiland Ambea

Ambae (ook wel Aoba Island genoemd) is een bergachtig en met jungle begroeit eiland, dat behoort tot de Penama Province.

Ambryn | Vakantie Vanuatu

Ambrym

De twee actieve vulkanen van Ambryn

Ambrym is het eiland dat vooral geliefd is bij mensen die geïnteresseerd zijn in actieve vulkanen. Er zijn twee aktieve vulkanen op Ambrym, Mount Marum en Mount Benbow.

Anatom | Vakantie Vanuatu

Anatom

Bezoek traditionele dorpen in Anatom

Anatom (Aneityum) is nog nauwelijks ontwikkeld, heeft geen wegen (alleen wandelpaden) en u vindt er tal van traditionele dorpjes. Het eiland wordt maar weinig bezocht door toeristen.

Banks en Torres | Vakantie Vanuatu

Banks En Torres Eilanden

Off the beaten track naar de Banks en Torres eilanden

Het toerisme op deze eilanden staat in het gebied nog in de kinderschoenen. Er zijn geen hotels, nauwelijks wegen en maar een beperkt aantal vluchten.

Efate

Efate

Veelzijdig eiland Efate

Efate is een veelzijdig eiland. Aan de noordkant kunt u prachtig snorkelen en duiken. Aan de oostzijde kunt u in de jungle mooie watervallen zien. Vanuit de haven van Port Vila is het mogelijk om boottrips te maken naar kleinere eilandjes voor de kust.

Epi | Vakantie Vanuatu

Epi

Het prachtige tropisch eiland van Epi

Epi is een tropisch eiland met mooie witte stranden, lagunes en meertjes waar u veel vogels en wilde zwijnen ziet. De bewoners van Epi hangen een animistisch geloof aan. Bij Lamen Bay kunt u zwemmen met een groep tamme zeekoeien.

Erromango | Vakantie Vanuatu

Erromango

Het afgelegen eiland van Erromango

Erromango is een weinig bezocht eiland. De kust is zeer grillig en er bevinden zich hier een aantal grotten. Erromango behoort tot de zuidelijke Tafea Province, samen met de eilanden Tanna, Aniwa, Futuna, Anatom, Matthew Island en Hunter Island.

Espiritu Santo | Vakantie Vanuatu

Espiritu Santo

De prachtige lagunes en tropische jungle van Espiritu Santo

Een bezoek aan (Espiritu) Santo is een fascinerende ervaring. Op veel plaatsen treft u over-blijfselen aan uit de 2e wereldoorlog. De tanks en vliegtuig-wrakken liggen in de dichte tropische jungle of in het heldere water van de lagune's voor het oprapen. Maar bij duiken gaat het ook om prachtige koralen en vissen.

Luganville | hotels Vanuatu

Luganville

Bezoek de vele markten van Luganville

Luganville is de hoofdstad van het eiland Espiritu Santo. Naast het centrale marktplein, zijn er nog diverse kleinere markten in de stad, waar voornamelijk goedkoop fruit, groenten, dranken en andere levensmiddelen worden aangeboden.

Malekula | Vakantie Vanuatu

Malekula

Cultuur en eeuwenoude tradities op Malekula

De bewoners op Malekula leven van de jungle, die ze hun tuin noemen. Hier zoeken ze naar gewassen, die ze rond hun rieten hutjes op kleine schaal verbouwen. Kippen, koeien en vooral heel veel varkens scharrelen rond. Kinderen spelen op het strand, terwijl de mannen vanuit hun kano's aan het speervissen zijn.

Pentecost | Vakantie Vanuatu

Pentecost

Bezoek het "land-diving" festival op Pentecost

Pentecost Island staat bekend om zijn "land-diving" festival. Tijdens dit festival kunnen we stoelen reserveren op de extra vluchten tussen Efate en Pentecost. Hotels zijn er niet op Pentecost, maar er zijn wel guesthouses op het eiland.

Tanna | Vakantie Vanuatu

Tanna

Bezoek Tanna en de actieve Yasur Vulkaan

Tanna is een van de grootste eilanden van Vanuatu, wat wordt overheerst door de Yasur Vulkaan, de meest actieve ter wereld. In de meeste dorpjes op het eiland wordt nog steeds geleefd volgens vaak eeuwenoude tradities.