Rano Kau

Tips voor je rondreis naar Rano Kau - Paaseiland

De Rano Kau (ook wel Rano Kao) is dode schildvulkaan met een maximale hoogte van 324 m boven de zeespiegel, in het zuidwesten van Paaseiland. Het gesteente werd gedateerd op een ouderdom van ongeveer 1 miljoen jaar. De krater is 200 m diep en ontstond na de ins tor t ing van de vulkanische top. Deze krater heeft een middellijn van 1,6 km en is daarmee de grootste krater op Paaseiland. De rand van de krater is in het zuidwesten, aan de zeekant, een stukje afgebroken. De eilandjes Kaokao Motu, Motu Iti en Motu Nui zijn waarschijnlijk de resten van nevenvulkaantjes van de grote vulkaan.

Het kratermeer bestaat uit zoet water en is half dichtgeslibd. Hier groeit het totorariet (Schoenoplectus californicus of Scirpus californicus, cypergrassenfamilie). Dit riet groeide daar al voor de Polynesiërs er landden en is afkomstig van het Amerikaanse continent. Het riet werd door de oorspronkelijke bewoners van Paaseiland op vele manieren gebruikt, bijvoorbeeld voor de bouw van boten en als dakbedekking.

Op Rano Kau zijn verder de resten van het heiligdom Orongo te zien, hier stonden 53 huizen en er zijn tal van rotstekeningen (petrogliefen) die te maken hebben met de Tangata Manu (vogelmancultus).

Tangata Manu

De Tangata manu of vogelmancultuur was een ceremoniële wedstrijd op Paaseiland (Rapa Nui). De cultus bestond uit een jaarlijkse competitie tussen mannen die namens voormannen van hun stam het eerste ei van de manutara, de bonte stern (Onychoprion fuscatus) van het rotseiland Motu Nui moesten brengen naar het hoofdeiland, waarbij zij de klippen van de Rano Kau aan de zeekant moesten beklimmen tot aan de nederzetting Orongo.

Het eilandje Motu Nui

In mythologie van Paaseiland was de godheid Make-make de hoofdgod van de vogelmancultus. Deze cultuur is mogelijk opgekomen in de periode 1550-1722, waarschijnlijk als opvolger (of geleidelijke overgang) na de cultus van de grote beelden (moai) waar het Paaseiland beroemd mee werd. Over de beeldencultus is veel minder bekend dan de vogelmancultuur. Deze cultus is uitgebreid onderzocht door de antropologe Katherine Routledge. Op grond van rotstekeningen staat vast dat de vogelmancultuur al in 1760 bestond en dat deze cultuur duurde tot zeker 1878 toen de missionarissen er een eind aan maakten. De cultuur bestond uit een competitie tussen ambitieuze voormannen van verschillende clans. Deze mannen kozen jonge, sterke mannen die er voor moesten zorgen dat zij als eerste een vogelei konden aanbieden aan de voorman. Die voorman werd dan de winnaar.

De mannen moesten daarvoor een 300 m steile klif afdalen en met een primitieve kano van riet en half zwemmend naar het rotseilandje Moto Nui gaan. Op afbeeldingen heeft de vogelman de snavel van een grote fregatvogel (Fregata minor), maar het ei waarom het gaat is het ei van de bonte stern. Ook deze vogel wordt afgebeeld op de vele rotstekeningen.

Bonte stern bij een nest met daarin een ei

De mannen verbleven dagen en mogelijk weken op het eiland tot de vogels arriveerden. Als ze een ei vonden, maakten ze de hachelijke tocht terug, waarbij ze met het ei op het hoofd weer de 300 m hoge klif moesten opklauteren. Vaak vielen er doden door valpartijen of aanvallen van haaien. Bij aankomst overhandigde de winnaar het ei aan zijn voorman. Deze voorman verkreeg daarmee de status van geestelijk leider. Hij verbleef dan gedurende een jaar in afzondering bij de krater Rano Raraku (tevens de steengroeve van de beeldencultuur). Deze voorman schoor zijn hoofd kaal, waste zich niet meer en liet de nagels groeien. Hij werd de Tangata manu, de vertegenwoordiger van de schepper/god Make Make voor het hele eiland. De maatschappelijke betekenis van deze ceremoniële functie is niet geheel duidelijk. De ceremonie vond plaats op de zuidwestpunt, bij de nederzetting Orongo. Deze nederzetting had waarschijnlijk alleen een rituele betekenis want er zijn geen vuurplaatsen gevonden. Mogelijk verbleven er priesters die door de bevolking van bereid voedsel werden voorzien en/of vonden er gezamenlijke maaltijden plaats die elders waren bereid. Rotsinscripties die met de vogelmancultuur samenhangen zijn ook op andere plaatsen op het eiland gevonden, zoals bij Anakena.Voor meer informatie over andere bestemmingen op het Paaseiland, ga naar: